Өскемен мен ШҚО ШҚО-да сел жүру қаупі жоқ
Шығыс Қазақстан облысының тауларында барлығы 13 елді мекенге қауіп төндіретін 144 мореналық көл пайда болады
Қауіпсіздік мақсатында "Қазселденқорғау" ШҚ филиалының мамандары Риддер қаласының Белая Уба өзені бассейнінің жоғарғы сағасындағы көлдерге батиметриялық зерттеу жүргізді, деп хабарлайды Устинка LIVE тілшісі ШҚО ТЖД баспасөз қызметі ұсынған ақпаратқа сүйеніп.
Судың шамамен көлемін білу үшін көлдердің ауданы мен тереңдігі өлшенді. Өлшеу қайықтан және эхолоттың көмегімен жүргізілді. Нәтижесінде мамандар қазіргі уақытта көлдер қауіп төндірмейді деген қорытындыға келді. Аталған учаскеде олардың 12-сі бар, мамандар жақын орналасқан елді мекендердің 3-еуін зерттеді. Олар теңіз деңгейінен 2000 м биіктікте орналасқан. Олардағы су көгілдір және мөлдір, сондықтан жартасты түбін жақсы көрінеді. Көлдер қар мен жаңбыр суларының еруі нәтижесінде толады.
Тереңдікті өлшеу қайықтан эхолоттың көмегімен жүргізілді. Бұл мәліметтер су астындағы рельефті бақылау және су көлемін анықтау үшін қажет. 3 көлдің максималды тереңдігі - 5.5 м, 17,2 және 42,4 м. Олардың толымдылығы 60%-дан аз.
Шегініп жатқан мұздықтар балшықтан, құмнан, қиыршық тастан және тау жыныстарының сынықтарынан тұратын қоқыс материалының (моренаның) үлкен массаларын қалдырады. Рельефтегі ойықтарды су толтырады, мореналық көлдер пайда болады. Әдетте, бұл тоғандар тауларда жоғары, олар суық және жансыз. Көбінесе олар әдемі көрінеді, бірақ бұл сұлулықтың артында үлкен қауіп бар. Морена көлінің қабырғасының жарылуы жойқын сел тасқынының бастауы болуы мүмкін. Қазіргі уақытта мұздық қызметі жоқ, суағарларға шөгінділер мен көшкіндердің әсері байқалмайды. Қандай да бір жұмыстарды немесе селге қарсы алдын алу іс-шараларын жүргізудің қажеттілігі жоқ. Шығыс Қазақстан облысының тауларында барлығы 13 елді мекенге қауіп төндіретін 144 мореналық көл пайда болады. Мореналық көлдердің басым бөлігі Зайсан, Катонқарағай, Алтай және Риддер аудандарында пайда болады. Бүгінгі күні облыс бойынша жалпы жағдай тұрақты. Сел қаупі бар кезең қыркүйектің алғашқы күндерінде аяқталады, - деп атап өтті "Қазселденқорғау" ШҚ филиалының басшысы Омар Дүзгімбаев.
Сел қаупі бар кезең басталғаннан бері барлығы 216 жаяу жерүсті тексеру жүргізілді. Шығыс Қазақстанда 13 сел қаупі бар ошақтар бар, олар 4 ауданда - Катонқарағай, Зайсан, Алтай және Риддер қаласында орналасқан.
Мониторинг нәтижелері бойынша көшкін құбылыстарының беткейлері жоқ, су-эрозиялық процестер анықталған жоқ, батпақтар мен кептелістер байқалмайды, топырақтар құрғақ. Су өткізу каналдары тазаланған. Мореналық көлдердің толуы және толуы байқалмайды. Сел тасқыны қаупі жоқ.
Облыста 9 көшкін қаупі бар учаскелер бар. Бұл негізінен автожолдарда, өзен бассейндерінде: Гроутуха, Уба – Риддер қаласы; Бұқтырма, Хамир,Чернова - Алтай ауданы; Бұқтырма– Катонқарағай ауданы; Кендірлік-Зайсан ауданы жағалық еңістері мен тауларының кесінділері.
Сел және көшкін қауіпті учаскелерде 44 ескерту және тыйым салу қалқандары орнатылды, жергілікті атқарушы органдарға және кәсіпорын басшыларына, объектілері мен құрылыстары ықтимал қауіпті учаскелерде орналасқан жеке үй иелеріне 101 ұсыным-хабарлама берілді.
