Қалқанша безінің қатерлі ісігі жайлы не білесіз?

Бұл ауруға ерлер де әйелдер де шалдыға алады. Сондықтан қалқанша безі қатерлі ісігінің алдын алу қалқанша безінің басқа ауруларының алдын алумен бірдей. 

Қалқанша жұмысының бұзылуының алдын алу болып табылатын бірқатар күрделі емес ережелер бар. Ағзаның барлық органдары мен жүйелерінің жұмысы өзара байланысты. Бір органның денсаулығы мен дұрыс жұмыс істеуі баска органның жұмыс сапасымен байланысты. Қалқанша безінде ақаулар кезінде, тиреоидты гормондар жетіспеген немесе артық болған кезде жыныс, жүйке, жүрек-тамыр, сүйек-бұлшықет және иммундық жүйе функцияларының бұзылуы болады. Гормональды бұзылыстарды емдеу қиын және ұзақ. Сондықтан қалқанша безі ауруларының алдын алу үшін шаралар қабылдау оңай және ақылға қонымды болмақ. Қалқанша патологиясын емдеу және алдын алу әдістерін әрдайым дәрігермен келісу керек, - дейді ШҚО Көпсалалы Онкология және хирургия Орталығының бас және мойын ісігінің хирург-онкологы, біліктілігі бірінші санатты дәрігер Жандос Мағзұмов.

 Қалқанша ауруларының дамуына ықпал ететін факторларға мыналар жатады: 

• Созылмалы тұқым қуалаушылық; Гормональды бұзылулар отбасының алдыңғы буындарында гормональды бұзылулар болған жағдайда дамуы мүмкін; 

• Өмір сүру шарттары. Белгілі бір географиялық аймақтарда-су мен топырақтағы йодтың төмен мөлшері, ал кейде жоғары. Кез келген фактор қалқанша жұмысына теріс әсер етеді;

• Өмір қарқынының үдеуі және оның сапасының нашарлауы психоэмоционалдық бұзылулар тудырады. Олар гормональды баланстың бұзылуына әкеледі; 

• Аллергиялық және иммундық аурулардың артуы-тиреоидты гормондардың дұрыс өндірілуін бұзудың тағы бір факторы; 

Қазіргі уақытта радиоактивтік фонның жаппай көтерілуі байқалуда. Бұл Қалқанша безінің таралуына ықпал етеді. Патологияның барлық түрлері үшін бірқатар ұқсас симптомдар бар, оларға назар аудару керек:

• зат алмасуының бұзылуы;

• Жыныстық жүйе тарапынан дисфункция; 

• көңіл-күйдің күрт өзгеруі;

•  салмақ өзгеруі; 

• жылдам шаршау және есте сақтау қабілетінің төмендеуі. 

Ағзада мұндай проблемалар пайда болған кезде эндокринолог дәрігеріне бару керек. Ол қажетті зертханалық және/немесе аспаптық зерттеулерді тағайындайды, диагнозды анықтайды және ауруды емдеу және алдын алу шараларын тағайындайды. 

Ерлерге қарағанда әйелдер қауымы қалқанша безі ауруларымен көп зардап шегеді. Бұл гормональдық фонның көп құбылмалылығынан туындаған. Бұл кезде әйелдердің жүйке жүйесі қозу жағдайында болады. Физиологияға байланысты гормондар деңгейінің табиғи тербеліс кезеңдері бар (жүктілік, климакс). Бұл аурудың дамуына қолайлы негіз жасайды.

Әйелдерде гипотиреоз, тиреотоксикоз, сондай-ақ қалқанша безінің қатерлі ісігі жиі кездеседі. Қалқанша безі ауруларының алдын алу үшін әйелдерде тамақпен түсетін йод мөлшерін бақылау қажет. Микроэлементтің жеткіліксіздігі кезінде оны таблетка немесе биоқоспа түрінде қалқанша безінің дисфункциясының алдын алу үшін қабылдау қажет. Дәрілердің мөлшерін және оларды қабылдау кестесін тек дәрігер тағайындайды, - деп қосты онколог. - Ерлерде қалқанша дисфункциясы негізінен оның гормондарының артық синтезі түрінде көрінеді. Жиі қалқанша без қызметінің күшеюі немесе бақшаңкөз ауруы. Ерлер өз ағзасындағы болып жатқан өзгерістерге жиі назар аудару керек. Ерлерде қалқанша безі ауруларының алдын алу дер кезінде дәрігерге қаралу болып табылады. 

Бездің дұрыс жұмыс істеуі үшін үйлесімді тамақтану қажет: 

• йодтың негізгі көзі - теңіз өнімдері (асшаян, балық, краб, теңіз қырыққабаты); 

• Тамақтану үйлестірілген және табиғи болуы керек. Қалқанша без ауруларының алдын алу үшін В тобының витаминдері, а провитамин және аскорбин қышқылы пайдалы. Олар йодтың жақсы сіңірілуіне ықпал етеді, жүйке жүйесін нығайтады және иммунитетті жақсартады; 

• Сүт және қышқыл сүт өнімдері жүйке жүйесінің нығаюына ықпал етеді; қызыл ет пен бауырдағы тирозин гормондардың синтезін жақсарту үшін қажет; итмұрын, құлпынай витаминіне бай, цитрусты - ағзаның иммундық жүйесін нығайтатын табиғи антиоксиданттар;

•  банандар, әртүрлі жаңғақтар, авокадо, үрме бұршақ - амин қышқылдарының өсімдік көздері; жаңа піскен маусымдық көкөністер мен жемістер ағзаны клетчаткамен толықтырады.

 Мәзірден қуырылған, ысталған және майлы тағамдарды алып тастау қажет. Алкоголь мен темекіге әуестіліктен құтылу өте маңызды. Ағзаның су балансын сақтау және тұзды тұтынуды шектеу қалқанша без қызметінің бұзылуының алдын алу шаралары болып табылады. Осылайша, қалқанша безінің қатерлі ісігінің алдын алу үшін қарапайым ережелерді сақтау қажет:

- ұтымды тамақтану;

- өз денсаулығыңды қадағалау және эндокринолог-дәрігерге уақытылы қарау;  

- салауатты өмір салтын ұстану;

 - өзінің психоэмоционалдық жағдайын бақылау. 

Сау қалқанша без ағзаның үйлесімді өмір сүруін қамтамасыз етеді, ал аурудың алғашқы белгілері кезінде дәрігерге уақытында қарау патологияға тым алыс кіруге мүмкіндік бермейді.