ШҚО Санитарлық-эпидемиологиялық департамент ұсынған ақпаратқа сүйенсек, соңғы жағдай Өскемен қаласында 2021 жылы анықталды.

Бұл ауру әдетте теріге, көзге, лимфа түйіндеріне және өкпеге шабуыл жасайды. Инфекцияның қоздырғышы мен резервуары – кеміргіштердің көптеген түрлері, жәндіктер, жыртқыштар. Табиғатта қоздырғыштың айналымын қамтамасыз ететін негізгі түрлер-синантропты (үй) кеміргіштер жұқтыратын қарапайым құстар, су егеуқұйрықтары, қояндар, мускраттар. Табиғаттағы патогеннің резервуары кенелердің көптеген түрлері (әсіресе иксод), масалар, соналар болып табылады.

Ауру адам эпидемиологиялық қауіп төндірмейді, өйткені ауру науқастан сау адамға жұқпайды.

Туляремия кезінде қоздырғышты беру механизмі келесі жолдармен жүзеге асырылады:

1. трансмиссивті – жәндіктердің шағуы арқылы;
2. жанаспалы – теріні алу және ұшаны бөлу кезінде тері және шырышты қабаттар арқылы;
3. фекальді-ауызша – кеміргіш бөлінділерімен контаминацияланған су және тамақ арқылы;
4. аспирациялық-дәннен, пішеннен залалданған шаңды жұту кезінде, көкөніс.

Туляремиядағы инкубациялық кезең 3-7 күн, кейде 10-14 күнге созылады, - дейді эпидемиолог мамандар. - Әдетте ауру жедел басталады, температура 38-40°C дейін көтеріледі. Науқастың сыртқы түрінен беті қызарған, ісінген, конъюнктивит байқалады, тілі сұр түсті жабындымен жабылған болады. Кейде әртүрлі бөртпелер байқалады. Бөртпе аурудың ұзаққа созылған ағымы бар адамдарда жиі кездеседі.

Қызба кезеңінің ұзақтығы 5-7-ден 20 күнге дейін. Лимфа түйіндеріндегі бубондар іріңдейді және ашылады, теріде ұзақ уақыт емделмейтін жаралар пайда болады. Патогеннің ену жолдарына және патологиялық процестің локализациясына байланысты туляремияның келесі клиникалық формалары бөлінеді: бубон, ойық жаралы бубон, окулубон, тонзиллит-бубон, іш, өкпе, жалпыланған. Пайыздық қатынаста туляремияның ойық жаралы-бубонды, ангинозды-бубонды, өкпелік түрлері жиі кездеседі.

Туляремия аурушандығы төмендегідей асқынуларды береді: Қайталама пневмония, миокардит, менингит, инфекциялық психоз, невроздар.

Ауруды емдеуден гөрі алдын алу оңай болғандықтан, негізгі алдын алу шаралары:

• Эпизоотиялық ошақтардың әрбір түрін ескере отырып, қоздырғыштың көздері мен тасымалдаушыларын жою. Шалғын дала және ең дала түрлерінің ошақтарында тышқан тәрізді кеміргіштермен күресудің негізі агротехникалық шаралар болып табылады. Егіс алқаптарын кеңейту, арамшөптерді жою, егістіктерден уақтылы механикаландырылған жинау және сабан жинау қарапайым алқаптың, үй тышқанының және басқа да кеміргіштердің жаппай көбею мүмкіндігін шектейді. Тұрғын үйлерді, қойма және мал шаруашылығы үй-жайларын кеміргіштердің енуінен қорғау, физикалық, химиялық және биологиялық әдістерді қолдана отырып, жоспарлы жою іс-шараларын жүргізу қажет.
• Ауылдық елді мекендердің аумағында дезинсекция және дератизация жүргізіледі.
• Эндемиялық аумақтарда адамдарға туляремия жұқтырудың алдын алу үшін адамдарға құрғақ тірі туляремия вакцинасымен (тері астына, бір рет) жоспарлы спецификалық профилактика жүргізіледі. 5 жылдан кейін ревакцинация жүргізіледі.
• Мускрат (ондатр) терісін және басқа жануарларды аулау, дайындау және өңдеу кезінде арнайы киімді пайдалану керек. Туляремия ошақтарында шикі суды ішуге, пайдалануға тыйым салынады.