Хамит Елубаев – ШҚО санитариялық қызметінің ардагері

1980 жылы Қарағанды мемлекеттік медицина институтын "санитариялық дәрігер, дәрігер-эпидемиолог" мамандығы бойынша тәмамдаған. Сол жылы сол мамандықты бітірген жұбайы Салтанат Кунафияновна екеуі институттың жолдамасы бойынша Шығыс Қазақстан облысы Ұлан ауданына жұмыс істеуге келеді.

1980 жылдың тамыз айынан 2011 жылдың маусым айына дейін қазіргі Ұлан аудандық санитариялық-эпидемиологиялық бақылау басқармасында қызмет етеді. 1985-2011 жылдар аралығында Ұлан ауданының Бас мемлекеттік санитариялық дәрігері лауазымында қызмет атқарған. 2011 жылдан бастап 2021 жылғы тамыз айына дейін департаментте "Аса қауіпті инфекцияларды және туберкулезды эпидемиологиялық қадағалау" бөлімінің басшысы қызметін атқарды. 2021 жылдың жаз айында зейнетке шығып, қазір құрметті еңбек демалысында.

Өміріңізді санитариялық қызметке арнадыңыз. Неге дәл осы мамандықты таңдадыңыз?

Өйткені сол кезде бұл мамандық өте жоғары бағаланды және жақсы беделге ие болды. Сол кездерде Қарағанды мемлекеттік медицина институтының санитарлық-гигиеналық факультеті жыл сайын 250-ден астам маман оқытып шығаратын. Коммуналдық гигиена бойынша санитарлық дәрігер болып жұмыс істей отырып, мен сумен жабдықтау объектілерінде, емдеу-алдын алу мекемелерінде, қоғамдық моншаларда, демалыс базаларында санитарлық талаптардың сақталуын қадағаладым, санитарлық тазалық мәселелерімен және т.б. айналыстым. Жұмыс өте қызықты болды, мен аудан аумағындағы әр бұлақтың, су құбырының, моншаның, амбулаторияның және аурухананың санитарлық жағдайын білдім.

Ұлан аудандық санэпидстанциясының ұжымы өте тату болды. Сол кезде санитариялық дәрігер Л.П. Сыдықов, эпидемиологтың көмекшілері М.С. Долбиева, В.Е. Сыркина, Л.И. Кисляков біздің білікті маман ретінде қалыптасуымызға үлкен көмек көрсетті.

Ол кезде негізгі жұмыстан басқа, міндетті түрде қоғамдық қызметпен де айналысу маңызды болатын еді. Мені Ұлан аудандық орталық ауруханасының комсомол комитетінің хатшысы етіп сайлады. Орталық аудандық аурухананың комсомол ұйымы мерейтой күндеріне аудан шеңберінде өткізілетін барлық қоғамдық іс-шараларға қатысып, мерекелік күндерге көркемөнерпаздар байқауларын, жазғы және қысқы спорт түрлерінен жарыстар ұйымдастыратын. Кейін ауданның медицина қызметкерлерінің кәсіподақ ұйымының төрағасы болып сайландым. Маған Ұлан аудандық сайлау комиссиясының төрағасы ретінде Қазақстан Республикасы тәуелсіздігінің қалыптасу кезеңінде тәуелсіз ҚР Бірінші жоғарғы кеңесі депутаттарының, Қазақстан Республикасы Президентінің сайлауына қатысу мүмкіндігі бұйырды.

Ауданда жұмыс істегенде қандай қауіпті індеттер болды?

1980 жылдары Шығыс Қазақстан облысының аумағында санитарлық-эпидемиологиялық қызмет жұмысының арқасында жергілікті атқарушы билікпен өзара іс-қимылда эпидемиологиялық салауаттылық сақталды. Маған Ұлан ауданының аумағында кене энцефалитінің, күйдіргінің, бруцеллездің, дифтерияның спорадиялық (бір-екі) ошақтарын, безгектің әкеліну жағдайларын оқшаулау және жою бойынша профилактикалық және эпидемияға қарсы іс-шараларды жүргізуге тура келді.

Пандемияға дейін санитариялық дәрігерлердің жұмысы туралы айтып берсеңіз. Бұл қызмет қаншалықты сұранысқа ие болды?

Санитарлық дәрігерлердің жұмысы жоспарлы түрде алдағы бес жылға арналған жылдық және кешенді жұмыс жоспарларына сәйкес жүзеге асырылды. 2003 жылға дейін Ұлан аудандық санэпидстанциясын жабдықтау біздің ауылдық аудандар деңгейіндегі қызметіміздің қажеттілігін дәлелдейді: инфекциялық аурулар ошақтарын өңдеуге арналған ГАЗ-52 және ГАЗ-53 автомобильдерінің базаларындағы үш жылжымалы дезинфекциялық камера, қадағалау объектілерін жоспарлы тексеру және жұқпалы аурулар жағдайларын тергеу мен жедел іздестіру үшін үш автомобиль (УАЗ-469, УАЗ -452, ГАЗ-66 базасында) болды. Аудан халқының санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығын қамтамасыз ету және жұмысын жақсарту үшін Ұлан аудандық халық депутаттары атқару комитеті өз қаржысы есебінен Ұлан аудандық санэпидстанцияға ГАЗ-53 автокөлігінің базасында дезинфекциялық камера, ГАЗ-66 автокөлігінің базасында жылжымалы санитарлық-гигиеналық зертхана сатып алып берген болатын.

Пандемия басталғалы ең ауыр жүк санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің мойнына артылды деуге болады. Сол туралы не айтар едіңіз?

Пандемияға дейін біз тіркеу кезінде облыстың шектеулі аумағында аса қауіпті инфекциялардың (сібір жарасы, туляремия, дифтерия және басқалары) сирек ошақтарын оқшаулау және жою бойынша эпидемияға қарсы іс-шараларды толық көлемде жүргізетінбіз. 2020 жылы облыстың барлық аумағында КВИ ошақтары бір мезетте пайда болған коронавирустық инфекция пандемиясы басталғанда температураны өлшеуге арналған пирометрлермен, медицина қызметкерлері мен санитариялық қызмет қызметкерлерінің жеке қорғаныш құралдарымен (ЖҚҚ), стационарларды инфекциялық төсектерімен, ӨЖЖ аппараттарымен жабдықтау бойынша қиындықтар туындағаны рас.

Пандемия кезінде сіздердің қызметтеріңіз қаншалықты қажетті болды?

Пандемия кезінде эпидемиологтар мен санитариялық дәрігерлерге жүктеме бірнеше есе өсті. Жарияланған төтенше жағдай жағдайында және одан кейінгі уақытта санитарлық қызмет қызметкерлері өз қызметін халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығын қамтамасыз ету және карантиннен шығу үшін шектеу шараларын жүзеге асырды. Аудандық және облыстық деңгейдегі мамандардың ұйымшыл жұмысының, қайсарлық пен табандылықтың арқасында қазір эпидемиологиялық жағдай тұрақталды. Облыстың бірқатар эпидемиологтары мен санитарлық дәрігерлері короновируспен ауырып, содан кейін вируспен күресу үшін қайтадан қатарға қосылды. Өкінішке орай, қауіпті індет біздің әріптестерден айналып өтпеді. 2020 жылы коронавирус ошақтарында эпидемияға қарсы жұмыстарды жүргізу кезінде Шемонаиха ауданының Бас мемлекеттік санитариялық дәрігері В.В. Поповты құтқару мүмкін болмады.

Алдымызда медицина қызметкерлерінің кәсіби мерекесі келе жатыр. Осы орайда ақ халатты абзал жандарға арнаған тілегіңіз болса, айтып өтсеңіз...

Осы мүмкіндікті пайдалана отырып, барлық ақ халытты абзал жанға, санитарлық-эпидемиологиялық саладағы әріптестерімді кәсіби мерекеміз "Медицина қызметкері" күнімен құттықтаймын. Біз бүгінде көзге көрінбейтін жауға тойтарыс беруде алдың шепте келе жатқан жауынгерлерміз. Сондықтан баршаңызға қажымас қайрат, күш-қуат, зор денсаулық тілеймін. Мереке құтты болсын!