ЖЗҚ жұмысында қандай өзгерістер болды?

Республиканың барлық өңірлерінде карантин режимінің сақталуына қарамастан, БЖЗҚ салымшыларының жеке зейнетақы шоттарына жарналар түсіп жатыр. Оларға 2020 және 2021 жылдары есептелетін инвестициялық табыс өткен жылдардың көрсеткіштерінен асып түседі. ЖЗҚ салымшылар мен алушыларға өз шоттарын бақылау және басқа да зейнетақы қызметтерін алу мүмкіндігі үшін барынша заманауи әрі ыңғайлы Сервистерді ұсынады. Бұл туралы бізге Шығыс Қазақстан облыстық филиалының директоры Марат Тоқтарханұлы Сейітқалиев айтып берді.

Марат Тоқтарханұлы, ағымдағы жылы зейнетақымен қамсыздандыру мәселелеріне елеулі өзгерістер енгізілді.

- Ең көп талқыланатын тақырыптардың бірі – қазақстандықтардың өз жинақтарының бір бөлігін ағымдағы кезек күттірмейтін қажеттіліктерге-тұрғын үй жағдайларын жақсарту мен емделуге пайдалану құқығы. Сондай – ақ инвестор болу-инвестициялық портфельді басқарушыны таңдау және оған өзінің зейнетақы жинақтарының бір бөлігін аудару мүмкіндігі пайда болды. VIP жинақтарын мерзімінен бұрын пайдалану және аударудың басты шарты – жинақтардың жеткіліктілік шегінен асып кетуі. Басқаша айтқанда-бұл опцияларды көп жылдар бойы тұрақты түрде (қазақстандық жинақтаушы зейнетақы жүйесіне осы жылы 23 жыл) аударымдар жасап және ең аз зейнетақы мөлшерін қамтамасыз ету үшін қажетті соманы жинақтағандар пайдалана алады.

Зейнетақы жинақтарының ұлғаюына және кейіннен оларды түсінікті ұзақ мерзімді пайдалануға ықпал ететін басқа да маңызды жаңалықтар бар. Мысалы, ЖЗҚ-дан төленетін зейнетақы төлемдерінің әдістемесін өзгерту, ерікті зейнетақы жарналарын ашу және төлеу шарттарын өзгерту.

Зейнетақы жинақтарын мерзімінен бұрын пайдалану процесінде ЖЗҚ-ның рөлі қандай?

Естеріңізге сала кетейік, БЖЗҚ-да міндетті зейнетақы жарналары (МЗЖ) және (немесе) міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары (МКЗЖ) есебінен қалыптастырылған зейнетақы жинақтары бар тұлғалар өздерінің зейнетақы жинақтарының бір бөлігін Тұрғын үй жағдайларын жақсарту және (немесе) емделу ақысын төлеу үшін пайдалана алады.:

1. жеке зейнетақы шотындағы МЗЖ және (немесе) МКЗЖ есебінен жинақталған зейнетақы қаражатының мөлшері жинақталған зейнетақы қаражатының ең аз жеткіліктілік шегінен асады. Бұл ретте біржолғы зейнетақы төлемінің мөлшері салымшының (алушының) МЗЖ және (немесе) МКЗЖ есебінен жинақталған зейнетақы қаражатының сомасы мен жинақталған зейнетақы қаражатының ең аз жеткіліктілік шегі арасындағы айырма сомасынан аспауға тиіс;

2. ал отставкадағы судьялар үшін зейнетақы мөлшері Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған тәртіппен айқындалатын 40 пайыздан төмен емес деңгейде алушының орташа айлық табысын алмастыру коэффициентін қамтамасыз етеді. Орташа айлық табысты алмастыру коэффициентін есептеу кезінде алушының зейнеткерлікке шығу күнінің алдындағы, бірақ республика бойынша орташа айлық табыстан аспайтын табысы ескеріледі. Бұл ретте біржолғы зейнетақы төлемінің мөлшері салымшының (алушының) МЗЖ және (немесе)МКЗЖ есебінен зейнетақы жинақтары мөлшерінің 50 пайызынан аспауға тиіс;

3. сақтандыру ұйымымен зейнетақы аннуитеті шартын жасағандар; Бұл ретте біржолғы зейнетақы төлемінің мөлшері салымшының (алушының) жеке зейнетақы шоттарындағы МЗЖ және (немесе) МКЗЖ есебінен жинақталған зейнетақы қаражатының мөлшерінен аспауға тиіс.

Осылайша, азаматтардың өз пайдасына немесе жұбайының (зайыбының) немесе жақын туыстарының тұрғын үй жағдайларын жақсартуға зейнетақы жинақтарын алу үшін және (немесе) өздері немесе жұбайы (зайыбы) немесе жақын туыстары үшін емделуге ақы төлеу үшін аталған шарттардың біріне сай келу жеткілікті.

Ең алдымен, азаматтар зейнетақы жинақтарының бір бөлігін пайдалану құқығын іске асыру үшін өздерінің зейнетақы жинақтарын тексеріп, алып қоюға қолжетімді соманың БЖЗҚ-дағы жеке зейнетақы шотында бар екеніне көз жеткізуі тиіс. Қордың корпоративтік сайтындағы жеке кабинетте enpf.kz сондай-ақ БЖЗҚ-ның жаңартылған мобильдік қосымшасында осы жылдың қаңтар айынан бастап онлайн режимінде алу үшін қолжетімді сома туралы ақпаратты тексеру мүмкіндігі іске асырылды. Зейнетақы жинақтары туралы қажетті мәліметтерді портал арқылы да алуға болады egov.kz.

Өздерінің зейнетақы жинақтарын БЖЗҚ-да тексергеннен кейін тұрғын үй жағдайларын жақсарту және (немесе) емделуге ақы төлеу мақсатында зейнетақы жинақтарының бір бөлігін пайдалану туралы шешім қабылдаған салымшылар (алушылар) арнайы шот ашу және электрондық цифрлық қолтаңбаны (ЭЦҚ) пайдалана отырып, біржолғы зейнетақы төлеміне өтініш беру үшін уәкілетті операторға оның интернет-порталы арқылы жүгінуге тиіс.

Бұл ретте уәкілетті операторға төлем жасауға өтініш берген кезде салымшы (алушы) біржолғы зейнетақы төлемі кезінде жеке табыс салығын (ЖТС) төлеу тәсілін өзі таңдауы тиіс (жарналарды БЖЗҚ-ға аударған кезде ЖТС алынбайды). Яғни, азаматтар БЖЗҚ-ға ЖТС-ті біржолғы зейнетақы төлемі сомасынан қай уақытта ұстап қалу керектігін: бірден толық көлемде немесе кейінге қалдырылған кезеңде (зейнетақы төлемдерінің кестесі бойынша зейнетақы жасына жеткен кезде ай сайын тең үлестермен) көрсетеді.

Уәкілетті оператор екі жұмыс күні ішінде БЖЗҚ-ға электрондық хабарлама жібереді. Оны алғаннан кейін Қор 5 жұмыс күні ішінде уәкілетті операторға салымшының (алушының) біржолғы зейнетақы төлемінің сомасын аударады, ол өз кезегінде оны салымшының (алушының) арнайы шотына аударады.

Біржолғы зейнетақы төлемінің сомасы уәкілетті операторда (егер бұл "Отбасы банк" АҚ болса) ашылған салымшының (алушының) арнайы шотында 45 жұмыс күнінен аспайтын мерзімде болуы мүмкін. Осы мерзім ішінде уәкілетті операторға нысаналы мақсаты бойынша құжаттарды ұсыну қажет. Олар көрсетілген мерзімде берілмеген жағдайда біржолғы зейнетақы төлемі салымшының (алушының) БЖЗҚ-дағы жеке зейнетақы шотына қайтарылады.

Осылайша, тұрғын үй жағдайларын жақсарту және (немесе) емделуге ақы төлеу мәселелері бойынша азаматтардың барлық өтініштерін уәкілетті оператор "бір терезе" қағидаты бойынша қарайды және азаматтар тарапынан БЖЗҚ-ға жеке өтініш талап етілмейді.

Қараша айының басында (02.11.2021) БЖЗҚ салымшылардың (алушылардың) тұрғын үй жағдайларын жақсарту үшін зейнетақы жинақтарын пайдалануға берген 485 772 өтінішін орындады. Уәкілетті оператор-банктерде ашылған Қазақстандықтардың арнайы шоттарына БЖЗҚ 1,96 трлн теңге аударды. Бір жолғы зейнетақы төлемдерінің орташа сомасы 4,0 млн теңгені құрады.

Шығыс Қазақстан облысы бойынша салымшылардың (алушылардың) тұрғын үй жағдайларын жақсарту үшін зейнетақы жинақтарын пайдалануға 21 353 өтініші орындалды, БЖЗҚ 51 835 млн теңге аударды. Бір жолғы зейнетақы төлемдерінің орташа сомасы 2,4 млн теңгені құрады.

Айта кетейік, шамамен 270,5 млрд теңге өтініш берушінің өтініші бойынша және өзге де себептер бойынша қазақстандықтардың біржолғы зейнетақы төлемдерін белгіленген мерзімде пайдаланбауына байланысты уәкілетті операторлардан салымшылардың (алушылардың) жеке зейнетақы шоттарына (ЖЗШ) қайтарылды.

Сондай-ақ, БЖЗҚ 54,0 млрд теңге сомаға 59 464 емдеу өтінішін орындады. Бұл ретте алып қоюдың орташа сомасы 0,9 млн теңгені құрайды. Сонымен қатар, салымшылардың (алушылардың) ЖЗШ-на БЖЗҚ-ға уәкілетті оператордан ("Отбасы банк " тұрғын үй құрылыс жинақ банкі" АҚ) 7,9 млрд теңге қайтарылды, бұл қаражат өтініш берушінің өтініші және өзге де себептер бойынша белгіленген мерзімде пайдаланылмаған.

Шығыс қазақстан облысы бойынша зейнетақы жинақтарын емделуге пайдалануға 2 310 млн теңге сомасында салымшылардың (алушылардың) 2 519 өтініші орындалды. Әрине, тұрғын үйді алу және емдеу болашақ зейнетақыға әсер етуі мүмкін екенін елемеуге болмайды.

Зейнеткерлікке шыққан кезде салымшы үшін біржолғы зейнетақы төлемдерінен қандай нәтиже болуы мүмкін?

Сіз дұрыс айтасыз, жинақтарды кез келген алып қою салымшының болашақ зейнетақысына әсер етеді. Болашақта ол алу мүмкіндігін пайдаланбаған салымшыларға қарағанда төмен зейнетақы алатынын есте ұстаған жөн.

Зейнетақы жинақтарын алып қоюға жол берілетін зейнетақы жинақтарының ең төмен жеткіліктілігінің шегі әрбір жас үшін, ең болмағанда ең төмен жалақыдан тұрақты жарналар кезінде салымшы өзінің жеке зейнетақы шотында базалық зейнетақы төлемінің ең төмен мөлшерін алып тастағандағы (2021 жылы – 43 272 теңге) бір ең төмен зейнетақы мөлшерінде БЖЗҚ-дан ай сайынғы төлемдерді алу үшін жеткілікті сомаға (2021 жылы -18 524 теңге) ие болатындай етіп есептелген. Басқаша айтқанда, БЖЗҚ-дан төленетін ең төменгі ай сайынғы төлемдер 24 748 теңгені ғана құрауы мүмкін (2021 жылғы есептеулерде).

Болашақ зейнетақының мөлшерін БЖЗҚ сервисі – болжамды зейнетақы калькуляторы () арқылы бағалауға болады enpf.kz немесе БЖЗҚ мобильді қосымшасында). Ол зейнетақының барлық компоненттерін көп деңгейлі зейнетақы жүйесінде есептейді: базалық төлемнің және жасына байланысты зейнетақының (ынтымақты зейнетақының) болашақ мөлшерін – мемлекеттік бюджеттен, сондай – ақ жинақтаушы зейнетақыны (міндетті зейнетақы, міндетті кәсіптік зейнетақы және ерікті зейнетақы жарналары есебінен) - БЖЗҚ-дан есептейді.

БЖЗҚ-дан төленетін болашақ төлемдердің есебі табыстылықтың күтілетін деңгейін есепке ала отырып, үш сценарийде (пессимистік, шынайы және оптимистік) ұсынылған. Бұл ретте барлық болжамды НӘТИЖЕЛЕР нақты құндық мәнде ұсынылады (яғни болжамның тиісті кезеңінің инфляциясын шегергенде). Есептеулер салымшының нақты жинақтарына негізделеді (деректер калькуляторға Жеке кабинеттен жүктеледі) және өз зейнетақысын жоспарлауға мүмкіндік береді, соның ішінде біржолғы зейнетақы төлемдерін алу кезінде оның қаншалықты азаятынын көрнекі түрде көруге болады.

Сондықтан Зейнетақы жинақтарын баламалы мақсаттарға пайдалану салымшылардан қаржылық сауаттылықты, күтілетін зейнетақыны бағалау қажеттілігін, оның артықшылықтары мен кемшіліктерін өлшеуді талап етеді.

Осыған байланысты зейнетақы жинақтарын басқарушы компанияларға аудару тақырыбын қозғағым келеді ме? Бұл жаңалық салымшылар арасында танымал ма?

2021 жылғы қаңтардан бастап азаматтарға өздерінің зейнетақы жинақтарының бір бөлігін Тұрғын үй жағдайларын жақсарту және (немесе) емделуге ақы төлеу үшін ғана емес, сондай-ақ инвестициялық портфельді басқарушы компанияларға инвестициялық басқаруға беру үшін де пайдалану құқығын беретін заңнамалық нормалар күшіне енді. Бұл зейнетақымен қамсыздандыру нарығында қосымша бәсекелестік тудырып, БЖЗҚ салымшыларына өз жинақтарын өз бетінше инвестициялауға мүмкіндік берді. Яғни, ақша жүйеден шығарылмайды, бірақ онда қалады және көбейеді.

Басқарушы компанияны таңдау үшін мүмкіндігінше оның қызметімен танысу керек. Негізгі ақпарат - инвестициялық декларация, комиссиялық сыйақы туралы мәлімет - БЖЗҚ сайтының "Қызметтер" бөлімінде орналастырылған.

Қазіргі уақытта БЖЗҚ зейнетақы активтерін сенімгерлік басқару туралы төрт УПИ – "Jusan Invest" АҚ, "Halyk Global Markets" АҚ, "BCC Invest" АҚ және "Сентрас Секьюритиз"АҚ келісімшарттарға қол қойды.

Зейнетақымен қамсыздандыру туралы Заңға сәйкес, УПИ инвестициялық басқару үшін комиссиялық сыйақы алуға құқылы. УПИ сыйақысының шекті шамасы алынған инвестициялық табыстың 7,5%-ынан аспайды. Комиссиялық сыйақының нақты шамасын жыл сайын УПИ басқару органы бекітеді және ол жылына бір реттен жиі ауыстырылмайды. Зейнетақы жинақтарын аудару үшін бір немесе бірнеше УПИ салымшысы БЖЗҚ-ға өтінішпен жүгінуі қажет. Өтініш сайттағы жеке кабинет арқылы берілуі мүмкін enpf.kz немесе БЖЗҚ-ның кез келген өңірлік бөлімшесіне өзі келгенде өтініш білдіреді.

БЖЗҚ-дан зейнетақы активтерін алғаннан кейін УПИ оларды ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2014 жылғы 3 ақпандағы №10 қаулысымен бекітілген Инвестициялық портфельді басқару жөніндегі қызметті жүзеге асыру қағидаларында көрсетілген және УПИ инвестициялық декларациясында көзделген рұқсат етілген қаржы құралдарына инвестициялайды.

Зейнетақы жинақтары Ұлттық банктің басқаруында болған кезеңде салымшы зейнетақы жасына жеткенге дейін инфляция деңгейін ескере отырып, зейнетақы жинақтарының сақталуына кепілдік қолданылады. Зейнетақы жинақтарын ССП-ның басқаруына аударған кезде мемлекет кепілдігі басқарушы компанияның зейнетақы активтері кірістілігінің ең төменгі деңгейін қамтамасыз ету жөніндегі кепілдігімен ауыстырылады, ол нарықта жұмыс істейтін ССП-ның басқаруына берілген зейнетақы активтерінің орташа алынған кірістілігі негізге алына отырып есептеледі.

Басқарушы компаниялар қандай табыстылық табатыны туралы ақпаратты салымшылар өздерінің зейнетақы шотынан үзінді көшірмені сайттағы жеке кабинетте немесе мобильді қосымшада қадағалай алады. Әрбір УИП-тің инвестициялық қызметіне жалпы шолу сайтта жарияланады enpf.kz "көрсеткіштер" бөлімінде. Зейнетақы активтері УПИ сенімгерлік басқаруға алғаш берілгеннен кейін салымшы: БЖЗҚ-ға өзінің зейнетақы жинақтарын бір УПИ-дан екінші УПИ-ға сенімгерлік басқаруға беруге жылына бір реттен жиі емес өтініш беру; БЖЗҚ-ға УПИ сенімгерлік басқаруындағы зейнетақы жинақтарын Ұлттық банкке сенімгерлік басқаруға қайтаруға (зейнетақы жинақтары УПИ сенімгерлік басқаруға алғаш берілгеннен кейін екі жылдан ерте емес) өтініш берілсін. Оның ішінде салымшы зейнетақы жасына жеткенге дейін күнтізбелік 10 күн бұрын салымшының зейнетақы жинақтары Ұлттық Банктің инвестициялық басқаруына қайтарылады.

Ағымдағы жылдың 2 қарашасындағы жағдай бойынша Шығыс Қазақстан облыстық филиалының салымшылары УПИ-ге шамамен 71 млн теңге аударды, БЖЗҚ 78 өтінішті орындады. Зейнетақы жинақтары жылын сенімгерлік басқаруға беру жөніндегі егжей-тегжейлі статистика да сайтта қолжетімді екенін атап өткім келеді enpf.kz көрсеткіштер бөлімінде - "басқарушы компанияларға зейнетақы жинақтарын беру".

2021 жылғы ең сенсациялық тақырыптардың бірі – БЖЗҚ-дан төлем жасау әдістемесін өзгерту, түзетуге не себеп болды?

2021 жылғы 1 сәуірге дейін қолданыста болған әдістемеге сәйкес БЖЗҚ-дан кесте бойынша зейнетақы төлемдерінің ай сайынғы сомасының мөлшері жыл сайын қайта есептеліп, алушының тиісті жасындағы зейнетақы жинақтарының қалдық сомасының он екіден бір көбейтіндісін олардың ағымдағы құнының коэффициентіне құрады.

Ағымдағы құн коэффициенттері 2000 жылдардың басында өзекті болған өмір сүру ұзақтығы, кірістілік және т.б. бойынша параметрлерді ескере отырып айқындалды. Алайда зейнетақыны жоспарлаудың әлемдік практикасын, Әлеуметтік және демографиялық факторларды ескере отырып, осы параметрлерді жаңарту қажеттігі пісіп-жетілді. Мысалы, Қазақстанда алушының зейнеткерлік жастан бастап (2021 жылы ерлер – 63 жас және әйелдер – 60 жас) өзекті күтілетін өмір сүру ұзақтығы бүгінгі күні ерлер мен әйелдер үшін тиісінше 80 және 82 жасты құрайды. Сондықтан зейнетақы жинақтарының неғұрлым ұзақ мерзімге төленуі туралы мәселе туындады.

Сонымен қатар азаматтардың жекелеген санаттарының: қауіпті және зиянды салалардың қызметкерлерінің, мүгедек адамдардың ерекшеліктерін ескеру қажет, өйткені олардың күтілетін өмір сүру ұзақтығы Қазақстан бойынша орташа көрсеткіштен өзгеше. Сондықтан арнайы санаттарды алушылар үшін түзету жоғарылату коэффициенттері қарастырылған. Осы сәттердің барлығы жаңа Әдістемеде көрсетілген, оған сәйкес 2021 жылғы 1 сәуірден бастап зейнетақы төлемдерін жүзеге асырудың бірінші жылындағы жылдық сома зейнетақы жинақтары сомасының зейнетақы жинақтары төлемдерінің мөлшерлемесіне – 6,5% көбейтіндісі ретінде есептелетін болады. Содан кейін бұл нәтиже 12-ге бөлінеді және біз БЖЗҚ-дан ай сайынғы төлем мөлшерін аламыз. Кейінгі жылдары ол жыл сайын зейнетақы төлемдерін индекстеу мөлшерлемесіне – 5% - ға ұлғаятын болады. 2021 жылдың басынан бастап БЖЗҚ-дан төленетін ең төменгі төлем мөлшері ұлғайды.

Егер бұрын ол ең төменгі күнкөріс деңгейінің 54% - ын құраса, қазір ол ең төменгі күнкөріс деңгейінің 70% - ын құрайды (немесе 24 011 теңге). Осылайша, көптеген алушылардың төлем мөлшері артты. 2018 жылғы 1 қаңтарға дейін БЖЗҚ-дан төлемдерді ала бастаған адамдар үшін зейнетақы төлемінің жыл сайынғы мөлшері ең төмен зейнетақының отыз еселенген мөлшерінен кем болмайды (2021 жылы 30 х 43 272= 1 298 160 теңге). Төлемдер бұрын таңдалған кесте бойынша жүзеге асырылады. 2018 жылғы 1 қаңтардан бастап 2021 жылғы 31 наурызға (қоса алғанда) дейін БЖЗҚ-дан зейнетақы төлемдерін алу құқығын іске асырған адамдарға зейнетақы төлемдерінің мөлшерін есептеуді жүзеге асырудың жаңа әдістемесіне сәйкес 2022 жылғы 1 қаңтардан бастап ай сайынғы зейнетақы төлемдері кейіннен жыл сайын индекстей отырып, зейнетақы төлемдерін индекстеу мөлшерлемесіне 5% мөлшерінде ұлғайтылады. Осылайша, индекстеудің болуына байланысты жаңа әдістеме азаматтарға келесі жылдары зейнетақы төлемдерін жүзеге асырудың түсінікті, қарапайым және болжамды тәртібін қамтамасыз етеді, бұл азаматтардың жеке қаржысы мен отбасылық бюджетті жоспарлау кезінде маңызды.

Ерікті зейнетақы жарналары (ЕЗЖ) ретінде болашақ зейнетақыңызды арттырудың осындай маңызды құралы туралы білгіңіз келеді, бұл мәселеде қандай өзгерістер болды?

Ерікті зейнетақы жарналары (ЕЗЖ) – бұл салымшылардың өз бастамасы бойынша БЖЗҚ-ға салатын ақшасы. Оларды жеке тұлғалар да, жеке және заңды тұлғалар да үшінші тұлғаның пайдасына енгізе алады. Бұл ретте ЕЗЖ мөлшері мен төлеу кезеңділігін жеке немесе заңды тұлға дербес белгілейді. ЕЗЖ төлеудің артықшылықтарының бірі жеке тұлға өз пайдасына ЕЗЖ өз табысы есебінен төлеген кезде салық заңнамасында ЕЗЖ төленген сомаға салық шегерімі көзделгені болып табылады. Бұдан басқа, 2021 жылғы 1 қаңтардан бастап салық агенті (жұмыс беруші) өз қаражаты есебінен қызметкердің пайдасына төлейтін ЕЗЖ корпоративтік табыс салығын есептеу кезінде шегерімге жатқызылады. Сонымен қатар, жұмыс беруші қызметкердің пайдасына Төлеген ЕЗЖ сомасы қызметкердің табысына салық салу кезінде ескерілмейді.

Айта кетейік, ағымдағы жылдың 1 мамырынан бастап БЖЗҚ-ға келіп түскен алғашқы ерікті зейнетақы жарнасы ЕЗЖ есепке алу үшін жеке зейнетақы шотын ашуға негіз болып табылады. Осылайша, салымшыға Қордың кеңсесіне барудың қажеті жоқ. Пайдасына ЕЗЖ жүргізілетін жеке тұлғаны сәйкестендіру ЕЗЖ аудару кезінде төлем тапсырмасының электрондық форматында көрсетілген Дербес деректер (ТАӘ, ЖСН, туған күні) бойынша жүзеге асырылатын болады, ал барлық қажетті мәліметтер: жеке тұлғаның жеке басын куәландыратын қолданыстағы құжаттың деректемелері туралы, тұрақты тұратын жері туралы, өзге де мәліметтерді БЖЗҚ мемлекеттік органдардың тиісті ақпараттық жүйелерінен алатын болады.

ЕЗЖ есебінен ЖЗҚ-дан төленетін зейнетақы төлемдерін алу құқығы зейнетақы жинақтары бар мынадай адамдарда туындайды: 1. елу жасқа толған; 2. мүгедектердің; 3. Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерге тұрақты тұруға кететін немесе кеткен шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар, кету ниетін немесе фактісін растайтын, Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған құжаттарды ұсынған; 4. Жинақтаушы зейнетақы қорында және (немесе) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорында тұрған, ерікті зейнетақы жарналарының сомалары және оларға есептелген инвестициялық табыс шегінде кемінде бес жыл зейнетақы жинақтары бар.

Бұл төртінші санат 2021 жылдың 1 мамырынан бастап заңды түрде қосылды. Осы жаңашылдыққа сәйкес ЕЗЖ бойынша төлемдерді ЕЗЖ зейнетақы жүйесінде кемінде бес жыл болған барлық адамдар ала алады. Осылайша, ЕЗЖ есебінен қаражатты жинай бастай отырып, мысалы, 20 немесе 30 жаста, тиісінше 25 немесе 35 жаста, сіз өзіңіздің алғашқы төлемдеріңізді ала бастай аласыз. Естеріңізге сала кетейік, БЖЗҚ-ға ЕЗЖ төлеуді екінші деңгейлі банктер (ЕДБ) немесе "Қазпошта"АҚ арқылы жүзеге асыруға болады. Жекелеген ЕДБ жарналарды онлайн (мобильді қосымша немесе өзіне-өзі қызмет көрсету терминалдары арқылы) аудару мүмкіндігін ұсынады. Бұдан басқа, жұмыс берушіге өтініш беру мүмкіндігі бар, оның негізінде ЕЗЖ өтініш берушінің не үшінші тұлғаның пайдасына БЖЗҚ-ға тұрақты түрде аударатын болады. БЖЗҚ салымшылар мен алушылардың сервистерін ұсынудың жеделдігімен және сапасымен ерекшеленеді.

Өз салымшыларыңызға қандай қызмет түрлерін көрсетесіз және қазақстандықтар өтініш жасаудың қандай тәсілін жиі таңдайды?

БЖЗҚ көрсететін қызметтер саны жыл сайын артып келеді. Сонымен қатар, біз салымшыларымыздың қандай да бір қызметтерге қажеттілігі өсіп жатқанын көріп отырмыз және біз бұл сұраныстарды қанағаттандыруға тырысамыз және жиі болжаймыз.

Ағымдағы жылдың тоғыз айында (01.01.2021-01.10.2021 аралығы кезеңінде) БЖЗҚ өз салымшыларына 30 миллионнан астам қызмет көрсетті. Бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 46% - ға көп. Электрондық форматта 22,2 миллионға жуық қызмет көрсетілді, бұл қызметтердің жалпы көлемінің 73% - дан астамын құрайды.

БЖЗҚ сайтында да, мобильдік қосымшасында да бар жеке кабинетте салымшылардың қызметтерді кез келген уақытта және кез келген жерде алу мүмкіндігі бар екенін естеріңізге сала кетейін. Мысалы, бұл жеке зейнетақы шотынан үзінді-көшірме алу, деректемелеріңізге өзгерістер мен толықтырулар енгізу, ЖЗШ-ның болуы туралы анықтама алу, мерзімсіз уақытқа 1 немесе 2 топтағы мүгедектіктің белгіленуіне байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындау туралы өтініш беру, төлемге өтініштің орындалу мәртебесін қадағалау және т.б. Айтпақшы, соңғы жылы заңнамалық өзгерістердің енгізілуіне байланысты қажетті қызметтер қосылды. Мысалы, қазір біздің азаматтар 2-3 минут ішінде олардың шотта алып қою немесе АЕБ-ке аудару үшін жеткілікті сома бар-жоғын тексере алады. УПИ жинақтарын аудару сайт арқылы да жүзеге асырылады enpf.kz. Қызметтердің бір бөлігі автоматты форматқа ауыстырылды. Бұрын айтқанымдай, салымшылардың өтініштерінсіз қазір МЗЖ бойынша да, ЕЗЖ бойынша да шот ашуға болады, бұл салымшылардың уақытын едәуір үнемдеуге көмектеседі. 26 қазаннан бастап заңнамалық өзгерістер күшіне енді, оған сәйкес міндетті кәсіптік жарналарды есепке алу бойынша да шоттар ашылады, бұл жарналардың осы түрін төлеушілер болып табылатын жұмыс берушілер үшін өте ыңғайлы. Автоматты форматта (өтінішсіз өтініштер) 1 қазанға 5,1 миллионнан астам қызмет немесе жалпы көлемнің шамамен 17% - ы көрсетілді. Нәтижесінде БЖЗҚ-ның 90-нан астам қызметін үйден немесе кеңседен шықпай-ақ алуға болады.

Алайда, карантин кезеңінде біздің салымшыларымыздың көбі қызметтерді Қордың бөлімшелерінен тікелей алуды жөн көретінін байқадық. Салымшылар 1,7 миллионнан астам қызметті тікелей Қазақстан бойынша БЖЗҚ-ның 183 қызмет көрсету кеңселерінен алды. Қордың бөлімшелері жоқ елді мекендерде қызметтердің бір бөлігін (хабарлау тәсілін, салымшының (алушының) қосымша деректемелерін Өзгертуді) "Қазпочта"АҚ бөлімшелерінен алуға болады. БЖЗҚ-да көшпелі қызмет көрсету бөлімдері бар. Олар қатаң санитарлық-эпидемиологиялық шараларды сақтай отырып жұмыс істейді, бұл ретте алдын ала кеңес беру (оның ішінде қызметтерді онлайн алу мүмкіндігін тексеру) жүзеге асырылады.

Осылайша, БЖЗҚ қызметтері ірі қалалар мен шалғайдағы шағын елді мекендердің тұрғындарына да қолжетімді деп айтуға болады. Шығыс Қазақстан облыстық филиалының салымшылары (алушылары) 01.01.2021-01.10.2021 жылдар аралығында 800 мыңнан астам зейнетақы қызметін, оның ішінде электрондық форматта алды, олардың ішіндегі ең танымалдары жеке зейнетақы шотынан үзінді-көшірме алу, өз деректемелеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу болып табылады.

* Анықтама (БЖЗҚ АҚ 2021 жылғы 1 қазандағы негізгі көрсеткіштері) Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры салымшыларының шоттарында шамамен 13,1 трлн теңге сомаға зейнетақы жинақтары қалыптастырылған. Жарналардың барлық түрлері бойынша ЖЗҚ-дағы жеке зейнетақы шоттарының саны 11,7 млн бірлікті құрады. 2021 жылғы 1 қаңтардан 1 қазанға дейінгі аралықта таза инвестициялық табыс 1,1 трлн теңгені құрады. Жыл басынан бері ЖЗҚ салымшыларына 2,1 трлн теңгеден астам қаражат төленді. Шығыс Қазақстан облысы бойынша жинақталған сомасы 1 трлн теңгеден асатын 900 мыңнан астам жеке зейнетақы шоттары ашылды.