Қазақстанда бірден үш заң өзгереді

ҚР Президентінің баспасөз қызметінің сайтында Қасым-Жомарт Тоқаевтың үш заңға енгізілген түзетулерді бекіткені туралы хабарлама жарияланды:

• "Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл туралы"
• "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне өлім жазасының күшін жою мәселесі бойынша өзгерістер мен толықтыру енгізу туралы"
•  "Республиканың кейбір заңнамалық актілеріне көрнекі ақпарат және діни қызмет мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы"

"Адам құқықтары жөніндегі уәкіл туралы" заң омбудсменге мәртебе беруді және оның қызметінің қағидаттарын айқындауды көздейді. Заң нормаларымен уәкілге қылмыстық және әкімшілік жауаптылыққа қол сұғылмаушылық мәртебесі беріледі, куәгерлік айғақтар беруден босатылады. Құжатта омбудсменнің заңды қызметіне араласқаны, кедергі келтіргені үшін жауапкершілік енгізіледі.

Сонымен қатар заң омбудсменге саяси қызметпен айналысуға, мемлекеттік қызметте болуға, саяси партияларға қатысуға тыйым салады.

Уәкілге Президентке, Парламентке және Үкіметке заң жобаларын әзірлеу жөнінде ұсыныстар енгізу, сондай-ақ Парламент палаталарының, Үкіметтің, Конституциялық Кеңестің, алқалы және басқа да органдардың отырыстарына қатысу құқығы беріледі.

Омбудсменге сондай-ақ адам құқықтарын бұзған тұлғаға қатысты тәртіптік немесе әкімшілік іс жүргізуді немесе қылмыстық істі жүзеге асыру туралы Мемлекеттік органдарға немесе лауазымды тұлғаларға жүгіну; мемлекеттік аппараттың шешімдерімен немесе әрекеттерімен, сондай-ақ әрекетсіздігімен бұзылған, шектелмеген адамдар тобының құқықтары мен бостандықтарын қорғау үшін талап арызбен сотқа жүгіну құқығы беріледі.

Уәкілге сондай-ақ адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарының бұзылуы туралы ақпаратты зерделеу және талдау, шағымдарды қарау қорытындыларын қорыту жөніндегі функциялар беріледі.

Сондай-ақ, заңда өңірдегі адам құқықтары жөніндегі уәкіл өкілінің мәртебесі мен қызметі, Адам құқықтары жөніндегі ұлттық орталықтың негізгі функциялары бекітіледі, қаржыландыру көздері айқындалады.

Мемлекет басшысы сондай-ақ "кейбір заңнамалық актілерге адам құқықтары жөніндегі уәкіл қызметінің мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы", "Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекске Адам құқықтары жөніндегі уәкіл қызметінің мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы", "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы "кодекске (салық кодексіне) Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл қызметінің мәселелері бойынша толықтыру енгізу туралы" ілеспе заңдарға қол қойды.

Президент сондай-ақ "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне өлім жазасының күшін жою мәселесі бойынша өзгерістер мен толықтыру енгізу туралы" Заңға қол қойды.

Қараша айының ортасында Президент Тоқаев Қазақстанда өлім жазасы қандай да бір ескертусіз жойылуға тиіс екенін мәлімдеді. Осыған байланысты заңда өлім жазасын толығымен алып тастау көзделеді. Бұдан басқа, қылмыстық кодекстің Ерекше бөлігінің санкциясынан өлім жазасы түріндегі жаза алып тасталады.

Сондай-ақ, құжат өлім жазасына кесілген адамдарды мерзімінен бұрын шартты түрде босатуға тыйым салады. Ерекше жазалау шарасы оларды бас бостандығынан айырумен алмастырады.

"Өлім жазасын жоюға бағытталған Азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пактіге екінші Факультативтік хаттаманы ратификациялау туралы" заңда соғыс уақытында әскери сипаттағы аса ауыр қылмыстар үшін өлім жазасын қолдану туралы Қазақстан Республикасының бұрын жасаған ескертуі алып тасталады.

Бұдан басқа, Қазақстанда "республиканың кейбір заңнамалық актілеріне көрнекі ақпарат және діни қызмет мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" заң өзгереді.

Заңның мақсаты көрнекі ақпаратты ресімдеу, орналастыру жөніндегі талаптарды жетілдіру, діни бірлестіктерді құру және тіркеу тәртібін оңайлату, сондай-ақ конфессияаралық өзара іс-қимыл үшін қолайлы жағдайлар жасау болып табылады.

Жалпы, өзгерістер мен толықтырулар бір кодекске және Қазақстанның 16 Заңына енгізілді.

Атап айтқанда, "діни қызмет және діни бірлестіктер туралы" заңға діни мазмұндағы ақпараттық материал туралы жаңа ұғым енгізіледі, ғибадат үйлерінен (ғимараттарынан) тыс жерлерде діни іс-шараларды өткізуді келісу рәсімінің хабарламалық сипатына өзгерістер енгізіледі, дінтанушылары бар салалық мамандарды діни сараптамалар жүргізуге тарту мүмкіндігін қарау бойынша хабарлама беру тәртібі айқындалады, жергілікті діни бірлестіктерді құру тәртібі оңайлатылады.

"Кинематография туралы" заңға фильмдерді қазақ тілінде дубляждау кезінде сөйлемдердегі сөздердің орналасу тәртібін сақтау, оларды субтитрлеу не кадр сыртындағы аударманы қамтамасыз ету, олардың дұрыс құрастырылуы мен айтылуы, орфография нормаларына сәйкес субтитрлерді жазу, кадр сыртындағы аударманы қамтамасыз етуде олардың негізгі мағынасын бұрмаламау жөніндегі нормалар енгізіледі.