Қазақстан Жаһандық бәсекеге қабілеттіліктің индексі
Дүниежүзілік экономикалық форумның жыл сайынғы баяндамасы жаһандық бәсекеге қабілеттілік туралы есеп болып табылады.
Бұл жаһандық тексеру және экономикалық бәсекеге қабілеттілік көрсеткіші бойынша оның рейтингі, ол қолжетімді статистикалық деректер мен компания басшыларының жаһандық сауалнамасының нәтижесінде құрылған.
Бірінші баяндама 1979 жылы жарияланған және әлдеқашан 2004 жылы жаһандық бәсекеге қабілеттілік индексі негізіндегі елдерде сап түзеп тұр. Экономикалық форум ұйымдардың серіктестік желісімен бірге жүргізіледі. Бәсекеге қабілеттілік индексі өз азаматтары әл-ауқатының жоғары деңгейін қамтамасыз ететін қабілетті елдерді бағалайды.
Елдердің тарихи бәсекеге қабілеттілігі шикізат ресурстарының бар болуымен анықталған. Табиғи ресурс қорына бай елдер өз бәсекелестерімен салыстырғанда озық технологиялар мен білікті жұмыс күшін пайдалану мүмкіндігіне ие бола тұра үлкен капиталдары болған. Жаңа өнімнің технологиялық өңдеуі жаңа өндіріс технологиясын құрумен салыстырғанда аз роль атқаратын болды.
Қазіргі уақытта елдердің бәсекеге қабілеттілігін айқындайтын негізгі фактор білім және еңбек ресурстарының біліктілігі болып келеді.
2018 жылы жаһандық бәсекеге қабілеттілік индексінің (ЖБИ) кейбір форматтарының ауысуын бастан кешірді. Біріншіден, құрастырушылар әдістемені айтарлықтай өзгертті: мысалы, сауалнамалық деректер емес, статистика көрсеткіштері көбірек есепке алынады.
64 жаңа индикатор пайда болып, олардың жалпы саны 114-тен 98-ге дейін қысқарды.
Жалпы, ЖБҚ құрылымы 12 фактордан тұрады. Биылғы жылы олар: "Институттар", "Инфрақұрылым", "Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар", "Макроэкономикалық тұрақтылық", "Денсаулық", "Білім және дағдылар", "Тауар нарығы", "Еңбек нарығы", "Қаржы жүйесі", "Нарық мөлшері", "Бизнестің серпінділігі" және "Инновациялық әлеует".
2018 жылдың 17 қазанындағы ДЭФ қорытынды индексіне сәйкес, Қазақстан әлемнің 140 елінен 59-шы орын алды. 2008-2009 жылдары ел 66-67 орын алды, 2010-2012 жылдары 72 позицияға төмендеді. Және тек 2013 - ші жылдан бастап жоғарғы жағында өзін көрсете бастады. Біздің экономикамыздың үздік нәтижесі – 2015-2016 жылдардағы осы индексте 42 орын болатын.
Соңғы жылдары шетелдік бақылаушылар Қазақстан Үкіметінің әкімшілік кедергілерді алып тастауы, жақсы инвест-климат, елеулі құрылымдық реформалар жүргізуге ниет білдіргені үшін белсенді мақтауда. Қазір Қазақстанның бірнеше бағыты бойынша әлі де жоғары позициялары бар.
Қазақстанның бәсекелестік артықшылықтары еңбек нарығы – 30 орын (3 позицияға жақсару) және Бизнестің серпінділігі – 37 орын (2 позицияға нашарлау) болып табылады. ДЭФ бағалауына сәйкес, Қазақстанның бәсекеге қабілеттілігі "Акт" - 44 орын, "Нарық көлемі" – 45 орын, "Білім және дағдылар" – 57 орын, "Тауарлар нарығы" - 57 орын, "Институттар" - 61 орын және "Макроэкономикалық тұрақтылық" - 62 орын және "Инфрақұрылым" - 69 орын сияқты факторлар бойынша орташа деңгейде. Қазақстанның әлсіз позициялары "Қаржы жүйесі" факторлары – 100 орын, "Денсаулық" - 97 орын және "Инновациялық әлеует" - 87 орын анықталды.
Рейтингте айтарлықтай жақсару "Институттар" факторлары бойынша байқалады, 12 позицияға 61 орынға дейін көтерілді және "Тауарлар нарығы" 10 позицияға 57 орынға дейін көтерілді.
Сондай – ақ, Қазақстан келесі факторлар бойынша оң динамиканы көрсетті: "Инфрақұрылым" (69 орын, 2017 ж. – 72 орын) және "Еңбек нарығы" (30 орын, 2016 ж. – 33), "Қаржы жүйесі" (100 орын, 2016 ж. -102 орын).Ең төмендеу 2 фактор бойынша байқалады: "Білім және дағды" (57 орын, -5 орын) және "Денсаулық" (97 орын, -3 орын)."Инновациялық әлеует" (97-орын), "акт" (44-орын) және "Нарық көлемі" (45-орын) сияқты 3 фактор бойынша Қазақстанның позициясы өзгерген жоқ.
Мемлекеттер арасында бәсекелестік қарқындай түседі. Қытай 28-ші орынға ие болып Топ-30 ға орнықты, Үндістан 58-шы позицияға орналасып, 16 орынға жоғары қөтерілді. Елдер арасында ең жоғарғы позицияда - Эстония (32-шы орын). Жоғары көтерілгендердің қатарында Литва (40-ші орын) және Польша (37-шы орын) бар. Олардың соңынан Әзербайжан (69), Ресей (43), Латвия (42) және Қазақстан (59) келе жатыр. Бұлардан қалып қойғандардың қатарында Армения (70), Украина (83), Молдова (88) және Қырғызстан (97) мемлекеттері.
Әлемдік сарапшылар мен ресми статистикаға сәйкес, біздің елімізде өз бизнесін ашу оңай, бізде еңбек нарығында әйелдер өте белсенді, үлкен аумақты электрлендірумен проблемалар жоқ. Сондай-ақ бізде ұялы байланыс абоненттерінің жоғары саны және қолжетімді интернет бар. Сарапшылардың пікірінше, ел үкіметі шетелдік инвесторларды белсенді қорғайды. Барлық осы көрсеткіштер бойынша біздің еліміз көшбасшы топта.
ШҚО Әділет департаменті басшысының орынбасары Б.Әл-Сейіт
Следующая →
Бірінші баяндама 1979 жылы жарияланған және әлдеқашан 2004 жылы жаһандық бәсекеге қабілеттілік индексі негізіндегі елдерде сап түзеп тұр. Экономикалық форум ұйымдардың серіктестік желісімен бірге жүргізіледі. Бәсекеге қабілеттілік индексі өз азаматтары әл-ауқатының жоғары деңгейін қамтамасыз ететін қабілетті елдерді бағалайды.
Елдердің тарихи бәсекеге қабілеттілігі шикізат ресурстарының бар болуымен анықталған. Табиғи ресурс қорына бай елдер өз бәсекелестерімен салыстырғанда озық технологиялар мен білікті жұмыс күшін пайдалану мүмкіндігіне ие бола тұра үлкен капиталдары болған. Жаңа өнімнің технологиялық өңдеуі жаңа өндіріс технологиясын құрумен салыстырғанда аз роль атқаратын болды.
Қазіргі уақытта елдердің бәсекеге қабілеттілігін айқындайтын негізгі фактор білім және еңбек ресурстарының біліктілігі болып келеді.
2018 жылы жаһандық бәсекеге қабілеттілік индексінің (ЖБИ) кейбір форматтарының ауысуын бастан кешірді. Біріншіден, құрастырушылар әдістемені айтарлықтай өзгертті: мысалы, сауалнамалық деректер емес, статистика көрсеткіштері көбірек есепке алынады.
64 жаңа индикатор пайда болып, олардың жалпы саны 114-тен 98-ге дейін қысқарды.
Жалпы, ЖБҚ құрылымы 12 фактордан тұрады. Биылғы жылы олар: "Институттар", "Инфрақұрылым", "Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар", "Макроэкономикалық тұрақтылық", "Денсаулық", "Білім және дағдылар", "Тауар нарығы", "Еңбек нарығы", "Қаржы жүйесі", "Нарық мөлшері", "Бизнестің серпінділігі" және "Инновациялық әлеует".
2018 жылдың 17 қазанындағы ДЭФ қорытынды индексіне сәйкес, Қазақстан әлемнің 140 елінен 59-шы орын алды. 2008-2009 жылдары ел 66-67 орын алды, 2010-2012 жылдары 72 позицияға төмендеді. Және тек 2013 - ші жылдан бастап жоғарғы жағында өзін көрсете бастады. Біздің экономикамыздың үздік нәтижесі – 2015-2016 жылдардағы осы индексте 42 орын болатын.
Соңғы жылдары шетелдік бақылаушылар Қазақстан Үкіметінің әкімшілік кедергілерді алып тастауы, жақсы инвест-климат, елеулі құрылымдық реформалар жүргізуге ниет білдіргені үшін белсенді мақтауда. Қазір Қазақстанның бірнеше бағыты бойынша әлі де жоғары позициялары бар.
Қазақстанның бәсекелестік артықшылықтары еңбек нарығы – 30 орын (3 позицияға жақсару) және Бизнестің серпінділігі – 37 орын (2 позицияға нашарлау) болып табылады. ДЭФ бағалауына сәйкес, Қазақстанның бәсекеге қабілеттілігі "Акт" - 44 орын, "Нарық көлемі" – 45 орын, "Білім және дағдылар" – 57 орын, "Тауарлар нарығы" - 57 орын, "Институттар" - 61 орын және "Макроэкономикалық тұрақтылық" - 62 орын және "Инфрақұрылым" - 69 орын сияқты факторлар бойынша орташа деңгейде. Қазақстанның әлсіз позициялары "Қаржы жүйесі" факторлары – 100 орын, "Денсаулық" - 97 орын және "Инновациялық әлеует" - 87 орын анықталды.
Рейтингте айтарлықтай жақсару "Институттар" факторлары бойынша байқалады, 12 позицияға 61 орынға дейін көтерілді және "Тауарлар нарығы" 10 позицияға 57 орынға дейін көтерілді.
Сондай – ақ, Қазақстан келесі факторлар бойынша оң динамиканы көрсетті: "Инфрақұрылым" (69 орын, 2017 ж. – 72 орын) және "Еңбек нарығы" (30 орын, 2016 ж. – 33), "Қаржы жүйесі" (100 орын, 2016 ж. -102 орын).Ең төмендеу 2 фактор бойынша байқалады: "Білім және дағды" (57 орын, -5 орын) және "Денсаулық" (97 орын, -3 орын)."Инновациялық әлеует" (97-орын), "акт" (44-орын) және "Нарық көлемі" (45-орын) сияқты 3 фактор бойынша Қазақстанның позициясы өзгерген жоқ.
Мемлекеттер арасында бәсекелестік қарқындай түседі. Қытай 28-ші орынға ие болып Топ-30 ға орнықты, Үндістан 58-шы позицияға орналасып, 16 орынға жоғары қөтерілді. Елдер арасында ең жоғарғы позицияда - Эстония (32-шы орын). Жоғары көтерілгендердің қатарында Литва (40-ші орын) және Польша (37-шы орын) бар. Олардың соңынан Әзербайжан (69), Ресей (43), Латвия (42) және Қазақстан (59) келе жатыр. Бұлардан қалып қойғандардың қатарында Армения (70), Украина (83), Молдова (88) және Қырғызстан (97) мемлекеттері.
Әлемдік сарапшылар мен ресми статистикаға сәйкес, біздің елімізде өз бизнесін ашу оңай, бізде еңбек нарығында әйелдер өте белсенді, үлкен аумақты электрлендірумен проблемалар жоқ. Сондай-ақ бізде ұялы байланыс абоненттерінің жоғары саны және қолжетімді интернет бар. Сарапшылардың пікірінше, ел үкіметі шетелдік инвесторларды белсенді қорғайды. Барлық осы көрсеткіштер бойынша біздің еліміз көшбасшы топта.
ШҚО Әділет департаменті басшысының орынбасары Б.Әл-Сейіт
